MISERICORDIA DOMINI

W bocznej, północnej, sklepionej krzyżowo-kopułowo kaplicy przynawowej, całkowicie odnowionej w 2009 r. umieszczono kopię wizerunku Misericordia Domini, zwanego Chrystusem w studni, oryginał przechowuje się w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.

Malowany temperą na desce (131x 102 cm), prawdopodobnie w XV wieku, przedstawia trzy postacie widoczne do pasa: Chrystusa w cierniowej koronie i ranami na dłoniach, stojącego w sarkofagu w kształcie skrzyni, obok Matkę Boską Bolesną i starca Symeona.
Na banderoli jest napis: ET TUAM IPSIUS ANIMAM GLADIUS DOLORIS PERTRASIBIT S(IMENOIS) C(ANTOCUM). Inskrypcja mówi o przepowiedni Symeona, dotyczącej przyszłej boleści Matki Boskiej. Wymowa sceny jest jasna – to zapowiedź Męki Chrystusa i cierpienia Matki Boskiej.

Obraz jest znakomitym dziełem cechowego malarstwa krakowskiego, o ciekawej symbolice sceny i rozbudowanym programie ikonograficznym. Kopię namalował Marek Niedojadło z Tarnowa. Ewa Polak-Trajdos przypisuje dzieło Mistrzowi Maciejowickiemu (lata 1430-1450) działającemu głównie na terenie północnego Spisza, ale przynależącego do szkoły krakowsko-sądeckiej, z widocznymi w obrazie wpływami czeskimi i norymberskimi (obraz Imhoffów w kościele św. Szczepana w Norymberdze). O klarownej, symetrycznej kompozycji obrazu, uzyskanej dzięki wpisaniu w centrum wizerunku Chrystusa Bolesnego, wysuniętego na pierwszy plan pisał Władysław Szczebak. Postacie towarzyszące stoją poza sarkofagiem, na drugim planie. Zwrócił on uwagę na przejrzystą treściowo w średniowieczu katechezę, mówiącą o odkupieniu świata i możliwości korzystania z zasług Męki Chrystusa, a także o wstawiennictwie Matki Bożej i świętych.

W XVII i XVIII wieku obraz już słynął łaskami. Wkrótce urzędowo nazwano go imago gratiosa, przeniesiono go wówczas z bocznego ołtarza do głównego. 9 lipca 1683 r. kolator kościoła w testamencie zamawia msze św. przed „obrazem Miłosierdzia Pańskiego”.

Fragment opracowania pt. „Zbylitowska Góra, kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego”
dr hab. Piotr S. Szlezynger, prof. nadzw.